Stedelijk metabolisme: van theoretisch concept naar tastbare praktijk

Koenraad Danneels, Griet Juwet, Dieter Bruggeman

‘Stedelijk metabolisme’ vindt als concept steeds meer zijn weg naar de stedenbouwkundige praktijk in België en Nederland. Hoewel dit begrip zelf ongedefinieerd lijkt te zijn in de praktijk en geproblematiseerd wordt in de academische wereld, blijft de vraag hoe het concept nieuwe toepassingen en perspectieven creëert. In dit themanummer gaan we op zoek naar de tastbare praktijken die het stedelijk metabolisme vormgeven en de definitie ervan beïnvloeden.

Lees hier het volledig artikel online.

Pioniers van een duurzaam stedelijk metabolisme

Griet Juwet

Een stad kan niet functioneren zonder constante stromen van water, energie, voedsel en materialen. Het concept ‘stedelijk metabolisme’ duikt in verschillende onderzoeksdisciplines, maar ook in beleid en stedenbouw, op als lens om de stad te begrijpen vanuit die stromen. Tegelijk gaan overal ter wereld ook burgers ermee aan de slag. Ze starten in hun eigen omgeving projecten op rond recycling, energieproductie of stadslandbouw. Misschien zonder het zo te noemen, stellen ze zo het stedelijk metabolisme in vraag en pakken ze een deeltje terug zelf in handen. Maar welke impact hebben deze talrijke initiatieven op het stedelijk metabolisme en zijn ze in staat het fundamenteel te verduurzamen?

Lees het volledige artikel online.

Betonstop: Van metafoor tot werkelijkheid?

Clemens de Olde 

In de Vlaamse media gonsde het de afgelopen jaren van “de betonstop”, de maatregel die in 2040 een eind moet maken aan de steeds verder toenemende ruimte-inname in het Vlaams Gewest. Al snel na de introductie ging het begrip een eigen leven leiden. Wat maakt de betonstop zo mediageniek en wat leert ons dat over de Vlaamse planningscultuur?

Lees het volledige artikel online.

Komt hoogmoed voor de bouwval?

Jorn Koelemaij, Barend Wind en Demi van Weerdenburg

In het inleidende artikel van dit nummer bespreekt de themaredactie de actualiteit rondom hoogbouw. De grote stad is anno 2018 weer zo in trek, dat ze onbetaalbaar dreigt te worden voor starters en middenklasse huishoudens. Tegelijkertijd klinkt de roep om verduurzaming en ecologische bewustwHet bouwen van meer woningen per hectare, en dus ‘de hoogte in’, lijkt dan een vanzelfsprekende en ideale oplossing voor veel van onze huidige en toekomstige problemen. Maar is dat ook echt zo?

Lees het volledige artikel hier.

Ondermijnt hoogbouw de menselijke maat?

Jos Gadet 

De bevolkingsgroei in de grote Nederlandse steden is na de Tweede Wereldoorlog nog nooit zo sterk geweest. In de nasleep van de financiële crisis tussen 2008 en 2011 liep de vraag-aanbod verhouding zodanig uit de hand, dat met name Amsterdam en Utrecht inmiddels overspannen woningmarkten kennen. De roep om bouwen, bouwen, bouwen klinkt bijna overal. Dat hoogbouw een mogelijkheid is om aan die prangende vraag te voldoen, is minder vanzelfsprekend.

Lees het volledige artikel hier. 

Meerwaarde door PPS?

Stefan Verweij

Publiek-Private Samenwerking (PPS) in de transportinfrastructuur is populair vanuit het idee dat samenwerking meerwaarde zou opleveren voor de betrokken partijen. Sterker nog, het zou meerwaarde opleveren die anders niet bereikt kan worden. Maar de wens lijkt de vader van de gedachte. Het bewijs voor meerwaarde door PPS is schaars.

Lees het volledige artikel hier.

Je bent wat je eet

Demi van Weerdenburg, Josine Maaskant en Egbert van der Zee

Voedsel is in de afgelopen jaren een belangrijke graadmeter geworden voor veranderingen in dorpen, wijken en steden. De lokale bakker adverteert met speltbrood, en brouwerijen met speciaal lokaal gebrouwen bier hebben gezorgd voor een heuse bierrevolutie in Nederland. Voedsel is verbonden met onze individuele waarden, cultuur en identiteit, maar de voedselomgeving heeft ook een belangrijk maatschappelijk belang.

Lees het volledige artikel hier online. 

In de koffiebar

Jan Rath & Reza Shaker Ardekani

De groei van de stedelijke middenklasse gaat gepaard met ingrijpende veranderingen in het winkellandschap. Vooral in gentrificerende buurten worden bruine kroegen en kiloknallers met goedkope grootverpakkingen langzaam maar zeker vervangen door gespecialiseerde koffiebars en ambachtelijke (vega-)slagerijen. Die richten zich vooral op nieuwe middenklassers en geven hen aldus de kans iets van hun eigen identiteit en lifestyle uit te drukken. Maar wie zijn die middenklassers eigenlijk en hoe staan ze in het leven?

Lees het volledige artikel hier online. 

De fiets: gelijkmaker of distinctiemiddel?

Harry Oosterhuis

In Nederland fietst vrijwel iedereen: jong en oud, man en vrouw, hoog en laag, en arm en rijk. Maar deze egalitaire fietscultuur is uitzonderlijk. Dat fietsen elders niet vanzelfsprekend is, hangt deels samen met stand en status. In Amerika is een discussie ontbrand over sociale rechtvaardigheid in het fietsbeleid.

Lees het artikel hier online.

Stemmen uit het antropoceen

Freke Caset, Marianne de Beer, Lilian van Karnenbeek en Dieter Bruggeman

Onze omgeving beïnvloedt hoe wij leven, maar ook de mens heeft een impact op de levensomstandigheden op aarde. Een groeiend aantal wetenschappers
stelt dat deze menselijke invloed de aarde onmiskenbaar, en misschien wel onomkeerbaar, verandert. Is dat zo? En wat betekent het dan om te leven in
dit antropoceen? In dit inleidende artikel stipt de themaredactie bovengenoemde vragen aan.

Lees het volledige artikel online

Stereotype werkelijkheden

Clemens de Olde

Steek de grens over en je ziet het verschil meteen. Nederlanders en Vlamingen gaan compleet anders met hun ruimte om. We staan zelfs bekend om onze ruimtelijke ordening, zowel bij elkaar als in het buitenland. Hoe begrijpt de buitenstaander de ruimte in onze landen?

Lees het volledige artikel (pdf)

Broodheren en geëngageerde academici

Peter Pelzer & Michiel van Meeteren

AGORA is een Nederlands-Vlaams magazine voor sociaalruimtelijke vraagstukken met abonnees en redacteuren aan beide zijden van de grens. In ‘de Vergelijking’ gaan we expliciet in op de verschillen en overeenkomsten tussen Nederland en Vlaanderen. Deze keer de rol van de universiteit.

Lees het volledige artikel online (pdf)

Nederland vs. Vlaanderen: Vreemd en verwant

AGORA is een Nederlands-Vlaams magazine voor sociaalruimtelijke vraagstukken met abonnees en redacteuren aan beide zijden van de grens. De kennis over en het begrip van de ‘andere manier’ van ruimtelijke ordening schiet nog wel eens te kort, terwijl er veel van elkaar te leren valt. Genoeg redenen om eens expliciet stil te staan bij de verschillen en overeenkomsten tussen de Nederlandse en Vlaamse sociaalruimtelijke context.
In deze nieuwe rubriek ‘de Vergelijking’ vertellen beide regio’s hun eigen verhaal. De rubriek trapt af met een groepsinterview met vier hoogleraren (Willem Salet, Luuk Boelens, Jan Schreurs en Jef Van den Broeck) over de historie, huidige staat en toekomst van de ruimtelijke ordening in Nederland en Vlaanderen.

Lees het volledige artikel online (pdf)